Bài viết

TÌM HIỂU XÂY DỰNG ĐỊNH MỨC CHI PHÍ DỰA TRÊN PHƯƠNG TRÌNH HỒI QUY

                                                                                     Nguyễn Thị Hồng Sương

        Phân tích hoạt động kinh doanh phải cố gắng lượng hóa bằng cách dựa trên những dữ liệu được thu thập xây dựng thành các phương trình để kiểm chứng tính xác thực của lý thuyết và những sai biệt do các yêu tố không nhìn thấy, không thể giải thích khác trước khi sử dụng chúng để phân tích dự báo.

        Trong doanh nghiệp, việc xây dựng định mức chi phí và phân tích định mức chi phí vẫn chưa được quan tâm đúng mức. Bài viết xin đưa ra cách xây dựng định mức chi phí và phân tích các định mức đó.

        Trước hết phải hiểu chi phí định mức là gì? Đó là chi phí dự tính để sản xuất một sản phẩm hay thực hiện một dịch vụ cho khách hàng.

Công dụng của chi phí định mức:

1. Là cơ sở để doanh nghiệp lập dự toán hoạt động vì muốn lập dự toán chi phí nguyên vật liệu phải có định mức nguyên vật liệu, chi phí nhân công phải có định mức số giờ công.
2. Giúp cho các nhà quản lý kiểm soát hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp vì chi phí định mức là tiêu chuẩn, là cơ sở để đánh giá.
3. Góp phần thông tin kịp thời cho các nhà quản lý ra quyết định hàng ngày như: định giá bán sản phẩm, chấp nhận hay từ chối một đơn đặt hàng, phân tích khả năng sinh lời.
4. Gắn liền trách nhiệm của công nhân đối với việc sử dụng nguyên vật liệu sao cho tiết kiệm.

Nguyên tắc xây dựng định mức tiêu chuẩn

       Quá trình xây dựng định mức tiêu chuẩn là một công việc có tính nghệ thuật hơn là khoa học. Nó kết hợp giữa suy nghĩ với tài năng chuyên môn của tất cả những người có trách nhiệm với giá và chất lượng sản phẩm. Trước hết, phải xem xét một cách nghiêm túc toàn bộ kết quả đã đạt được. Trên cơ sở đó kết hợp với những thay đổi về điều kiện kinh tế, về đặc điểm giữa cung và cầu, về kỹ thuật để điều chỉnh và bổ sung cho phù hợp.

Phương pháp xác định chi phí định mức

Phương pháp kỹ thuật

       Phương pháp này đòi hỏi sự kết hợp của các chuyên gia kỹ thuật để nghiên cứu thời gian thao tác công việc nhằm mục đích xác định lượng nguyên vật liệu và lao động hao phí cần thiết để sản xuất sản phẩm trong điều kiện công nghệ, khả năng quản lý và nhân lực hiện có tại doanh nghiệp.

Phương pháp phân tích số liệu lịch sử

      Xem lại giá thành đạt được ở những kỳ trước như thế nào, tuy nhiên phải cần xem lại kỳ này có gì thay đổi không và phải xem xét những chi phí phát sinh các kỳ trước đã phù hợp hay chưa, nếu không hợp lý, hợp lệ thì bỏ hay có thể xây dựng lại.

Phương pháp điều chỉnh

       Điều chỉnh chi phí định mức cho phù hợp với điều kiện hoạt động trong tương lai của doanh nghiệp.

Xây dựng định mức cho các loại chi phí

Xây dựng định mức chi phí nguyên vật liệu trực tiếp

* Định mức về lượng: Lượng nguyên vật liệu cần thiết để sản xuất một sản phẩm, có cho phép những hao hụt bình thường.

Để sản xuất 1 sản phẩm thì định mức tiêu hao nguyên vật liệunhư sau:

        1. Nguyên vật liệu cần thiết để sản xuất 1 sản phẩm

        2. Lượng vật liệu tính cho sản phẩm hỏng

        3. Hao hụt cho phép

       * Định mức về giá nguyên vật liệu trực tiếp: Phản ánh giá cuối cùng của một đơn vị nguyên vật liệu trực tiếp sau khi đã trừ đi mọi khoản chiết khấu.

Từ định mức về lượng và định mức về giá trên ta có:

Xây dựng định mức chi phí nhân công trực tiếp

      * Định mức về lượng: Là thời gian cho phép để hoàn thành 1 đơn vị sản phẩm. Có thể xác định bằng 2 phương pháp:

1. Phương pháp kỹ thuật: Chia công việc theo nhiều công đoạn rồi kết hợp với bảng thời gian tiêu chuẩn của những thao tác kỹ thuật để định thời gian chuẩn cho từng công việc.

2. Phương pháp bấm giờ

* Định mức về giá:Một đơn vị thời gian lao động trực tiếp không chỉ bao gồm mức lương căn bản mà còn gồm cả các khoản phụ cấp lương, BHXH, BHYT, KPCĐ, BHTN của lao động trực tiếp.

Như vậy ta có:

Định mức chi phí NCTT = Định mức về lượng * Định mức về giá

Định mức chi phí sản xuất chung

  * Định mức biến phí sản xuất chung:Cũng được xây dựng theo định mức giá và lượng.

- Định mức giá phản ánh biến phí của đơn giá chi phí sản xuất chung phẩn bổ

- Định mức lượng (ví dụ thời gian) phản ánh số giờ của hoạt động được chọn làm căn cứ phân bổ chi phí sản xuất chung cho 1 đơn vị sản phẩm.

* Định mức định phí sản xuất chung

       Được xây dựng tương tự như ở phần biến phí: Sỡ dĩ, tách riêng là nhằm giúp đỡ cho quá trình phân tích chi phí sản xuất chung sau này:

Ví dụ:Phần định phí trong đơn giá sản xuất chung phân bổ là 3.500 đ/giờ và căn cứ chọn phân bổ là số giờ lao động trực tiếp với 3,5 giờ.SP, thì phần định phí sản xuất chung của 1 sản phẩm là:

      3.500 đ/giờ   x  3,5 giờ/SP = 12.250 đ/SP

Vậy, đơn giá phân bổ chi phí sản xuất chung là:

      1.500đ/SP  + 3.500đ/giờ  = 5.000 đ

Suy ra, chi phí sản xuất chung để sản xuất 1 SP là:

       5.000đ/giờ  x 3,5 giờ/SP = 17.500đ/SP

Từ cách xây dựng định mức trên ta đi xây dựng phương trình hồi quy dưới dạng tuyến tính thể hiện mối quan hệ giữa các yếu tố cấu thành nên chi phí sản xuất.

Y = ao+ a1X1 + a2X2 + a3X3

Trong đó
Y: Chi phí sản xuất sản phẩm
X1: Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp
X2: Chi phí nhân công trực tiếp
X3: Chi phí sản xuất chung
         Ta đi xây dựng phương trình hồi quy tuyến tính thể hiện mối quan hệ giữa các yếu tố cấu thành nên chi phí định mức về lượng và giá của chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất chung như sau:
– Chi phí định mức nguyên vật liệu trực tiếp
Phương trình hồi quy chi phí định mức về lượng nguyên vật liệu:
                                G= ao +a1g1 + a2g2 + a3g3 + e
G là chi phí định mức về lượng nguyên vật liệu
g1 là lượng nguyên vật liệu cần cho sản xuất 1 sản phẩm
g2 là lượng nguyên vật liệu hao hụt cho phép
g3 là lượng nguyên vật liệu dùng cho sản phẩm hỏng
ao là số hạng cố định
a1 là mức tác động tới định mức lượng nguyên vật liệu khi lượng nguyên vật liệu dùng cho sản xuất 1 sản phẩm thay đổi 1 đơn vị
a2 là mức tác động tới định mức lượng nguyên vật liệu khi lượng nguyên vật liệu hao hụt cho phép thay đổi 1 đơn vị
a3 là mức tác động tới định mức lượng nguyên vật liệu khi lượng nguyên vật liệu dùng cho sản phẩm hỏng thay đổi 1 đơn vị
e là sai số, thể hiện sự tác động của các yếu tố khác
Phương trình hồi quy chi phí định mức về giá nguyên vật liệu:
                             Z = ao +a1z1 + a2z2 +e
Z là chi phí định mức về giá nguyên vật liệu
z1 là giá mua ( sau khi trừ đi các khoản giảm trừ)
z2 là chi phí thu mua
ao là số hạng cố định
a1 là mức tác động tới định mức giá nguyên vật liệu khi giá mua thay đổi 1 đơn vị
a2 là mức tác động tới định mức giá nguyên vật liệu khi chi phí thu mua thay đổi 1 đơn vị
e là sai số, thể hiện sự tác động của các yếu tố khác

– Chi phí định mức nhân công trực tiếp
Phương trình hồi quy chi phí định mức về lượng chi phí nhân công trực tiếp:
                                         N= ao +a1n1 + a2n2 + a3n3 +e
G là chi phí định mức về lượng nhân công trực tiếp
g1 là lượng thời gian cần thiết để sản xuất 1 sản phẩm
g2 là lượng thời gian nghĩ ngơi, lau chùi máy
g3 là lượng thời gian tính cho sản phẩm hỏng
ao là số hạng cố định
a1 là mức tác động tới định mức lượng nhân công khi lượng thời gian cần thiết để sản xuất 1 sản phẩm thay đổi 1 đơn vị
a2 là mức tác động tới định mức lượng lượng thời gian nghĩ ngơi, lau chùi máy thay đổi 1 đơn vị
a3 là mức tác động tới định mức lượng thời gian tính cho sản phẩm hỏng thay đổi 1 đơn vị
e là sai số, thể hiện sự tác động của các yếu tố khác
Phương trình hồi quy chi phí định mức về giá nhân công trực tiếp:
                             M= ao +a1m1 + a2m2 + a3m3 +e
M là chi phí định mức về giá nhân công trực tiếp
g1 là giá mức lương căn bản giờ công trực tiếp
g2 là mức BHXH, BHYT, KPCĐ tính cho 1 sản phẩm
g3 là phụ cấp tính cho 1 sản phẩm
ao là số hạng cố định
a1 là mức tác động tới định mức giá nhân công khi mức lương căn bản dùng thay đổi 1 đơn vị
a2 là mức tác động tới định mức giá nhân công khi mức BHXH, BHYT, KPCĐ thay đổi 1 đơn vị
a3 là mức tác động tới định mức giá nhân công khi mức phụ cấp thay đổi 1 đơn vị
e là sai số, thể hiện sự tác động của các yếu tố khác

– Chi phí định mức sản xuất chung:

             Chi phí sản xuất chung được phân thành biến phí và định phí
Phương trình hồi quy định mức chi phí sản xuất chung như sau:
                                     K = ao + a1k1 + a2k2
K là định mức chi phí sản xuất chung
k1 là biến phí sản xuất chung cần thiết để sản xuất 1 sản phẩm
k2 là định phí sản xuất chung cần thiết để sản xuất 1 sản phẩm
ao là số hạng cố định
a1 là mức tác động tới định mức chi phí sản xuất chung khi biến phí sản xuất chung cần thiết để sản xuất 1 sản phẩm thay đổi 1 đơn vị
a2 là mức tác động tới định mức chi phí sản xuất chung khi định phí sản xuất chung cần thiết để sản xuất 1 sản phẩm thay đổi 1 đơn vị

        Sau khi đã xây dựng được những phương trình toán học với mô hình hồi quy bội (hay hồi quy đa biến) ta sẽ sử dụng các kỹ thuật trong môn học kinh tế lượng để giải bài toàn này. Từ đó mà việc phân tích được chính xác và chi tiết, xác định được những nhân tố trực tiếp làm ảnh hưởng đến sự biến động của chi phí, giúp nhà quản lý có nguồn thông tin chắc chắng để có giải pháp kịp thời và hiệu quả.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

     [1] PGS. TS. Trương Bá Thanh, (2008), Giáo trình kế toán quản trị. ĐH Đà Nẵng, Nhà xuất bản giáo dục.

     [2] PGS. TS. Đoàn Xuân Tiên, (2007), Giáo trình kế toán quản trị doanh nghiệp, Nhà xuất bản tài chính.

     [3]PGS.TS. Đào Văn Tài, TS. Võ Văn Nhị, Trần Anh Hoa, Kế toán quản trị áp dụng cho doanh nghiệp Việt Nam, NXB Tài chính.

    [4] http://danketoan.com/threads/xay-dung-va-phan-tich-chi-phi-dinh-muc.1058/

» Tin mới nhất:

• Bài Viết - ThS. Nguyễn Khánh Thu Hằng - Trao đổi về sửa quy định quyết toán kinh phí sự nghiệp từ nguồn ngân sách thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia (16/11/2024)
• Bài Viết - ThS. Nguyễn Thị Đoan Trang - MỘT SỐ NỘI DUNG THAY ĐỔI TRONG THÔNG TƯ 24/2024/TT-BTC HƯỚNG DẪN CHẾ ĐỘ KẾ TOÁN HÀNH CHÍNH SỰ NGHIỆP (16/11/2024)
• Bài Viết - ThS. Thái Nữ Hạ Uyên - CÁCH TÍNH LƯƠNG HƯU TỪ NGÀY 01/07/2025 ĐỐI VỚI NGƯỜI LAO ĐỘNG ĐÓNG BHXH BẮT BUỘC (16/11/2024)
• Bài Viết - Ths. Nguyễn Thị Tấm - MỘT SỐ THAY ĐỔI VỀ BẢO HIỂM XÃ HỘI (16/11/2024)
• Bài Viết - ThS. Đào Thị Đài Trang - Dự thảo Thông tư thay Thông tư 200: Tổng hợp điểm mới về tài khoản kế toán, BCTC (16/11/2024)

» Các tin khác:

• Bài viết - ThS.Khánh Vân - Tầm quan trọng của xét đoán nghề nghiệp đối với KTVĐL trong điều kiện DN khách hàng áp dụng IAS/IFRS trong lập và trình bày BCTC (16/06/2019)
• Bài viết - ThS. Nguyễn Thị Khánh Vân - Ứng dụng mô hình SEM trong nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng kiểm toán (16/06/2019)
• Bài viết - ThS. Thái Nữ Hạ Uyên - XỬ LÝ CHÊNH LỆCH TỶ GIÁ TRÊN PHƯƠNG DIỆN KẾ TOÁN VÀ PHƯƠNG DIỆN TÍNH THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP (16/06/2019)
• Bài viết - ThS. Lê Anh Tuấn - Nghiên cứu sự cần thiết và khả năng áp dụng việc công bố báo cáo phát triển bền vững tại các doanh nghiệp thuộc tập đoàn xăng dầu Việt Nam (16/06/2019)
• Bài viết - ThS. Lê Anh Tuấn - STUDY ON THE POSSIBILITY OF CAREER APPLICATION OF ACCOUNTING STUDENTS IN DUY TAN UNIVERSITY FOR THE REQUIREMENTS OF ENTERPRISES (16/06/2019)
• Bài viết - ThS. Nguyễn Khánh Thu Hằng - Phương thức dựng sổ trong chuyển nhượng vốn Nhà nước (16/06/2019)
• Bài viết - ThS, Nguyễn Thị Tấm - THỰC TRẠNG CHỐNG THẤT THU THUẾ XUẤT NHẬP KHẨU CỦA MỘT SỐ QUỐC GIA TRÊN THẾ GIỚI VÀ MỘT SỐ ĐỀ XUẤT VẬN DỤNG CHO VIỆT NAM (16/06/2019)
• Bài viết - ThS. Nguyễn Thị Tấm - MỘT SỐ LƯU Ý QUY ĐỊNH HÓA ĐƠN ĐIỆN TỬ THEO NGHỊ ĐỊNH 119/2018/NĐ-CP (16/06/2019)
• Bài viết - ThS. Nguyễn Thị Quỳnh Giao - XÁC ĐỊNH MỨC TRỌNG YẾU TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO QUYẾT TOÁN DỰ ÁN ĐẦU TƯ (16/06/2019)
• Tạp chí SCOPUS_ RESEARCH ON FACTORS AFFECTING ACCESSION DECISION AND MEMBERSHIP LEVEL CHOICE IN INTERNATIONAL AUDIT FIRMS: EXPERIMENTAL EVIDENCE IN VIETNAM_Phan Thanh Hải và cộng sự (16/05/2019)