17/03/2025 02:57:52 PM

Bài viết

Bài Viết - TS. Dương Thị Thanh Hiền - ​TÀI CHÍNH XANH ĐỐI VỚI SỰ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG CỦA DOANH NGHIỆP
TÀI CHÍNH XANH ĐỐI VỚI SỰ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG CỦA DOANH NGHIỆP

 

Dương Thị Thanh Hiền­­

 

Tóm tắt

Quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế xanh đã trở thành ưu tiên toàn cầu, khuyến khích các doanh nghiệp áp dụng các hoạt động bền vững và công nghệ thân thiện với môi trường. Đối với các doanh nghiệp hiện nay, sự thay đổi này mang lại triển vọng đổi mới, tiết kiệm chi phí và tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường. Bài viết nêu lên những nội dung về tài chính xanh, các loại hình tài chính xanh và vai trò của tài chính xanh trong trong nền kinh tế nhằm đóng góp vào các mục tiêu phát triển bền vững.

1. Hiểu về tài chính xanh

Tài chính xanh (Green Finance) là các hoạt động huy động và phân bổ nguồn vốn từ các tổ chức tài chính, doanh nghiệp và cá nhân để đầu tư cho các dự án, hoạt động có tác động tích cực đến môi trường và xã hội, hướng đến phát triển bền vững. Nói một cách đơn giản, tài chính xanh là "tiền cho tương lai xanh". Thay vì rót vốn vào những dự án gây ô nhiễm, khai thác tài nguyên cạn kiệt, tài chính xanh sẽ ưu tiên hỗ trợ các hoạt động thân thiện với môi trường như năng lượng tái tạo, sản xuất xanh, bảo vệ rừng, ứng phó biến đổi khí hậu,...

Theo Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP), tài chính xanh là để tăng mức độ dòng tiền (từ ngân hàng, tín dụng vi mô, bảo hiểm và đầu tư) từ các khu vực công, tư và phi lợi nhuận đến các ưu tiên phát triển bền vững. Một phần quan trọng là quản lý tốt hơn các rủi ro về môi trường và xã hội, nắm bắt các cơ hội mang lại cả tỷ lệ hoàn vốn và lợi ích về môi trường và mang lại trách nhiệm giải trình cao hơn. Nói một cách đơn giản, tài chính xanh bao gồm việc thu hút các thị trường vốn truyền thống vào việc tạo ra và phân phối một loạt các sản phẩm và dịch vụ tài chính mang lại cả lợi nhuận có thể đầu tư và kết quả tích cực về mặt môi trường. Điều này bao gồm việc nội bộ hóa các yếu tố bên ngoài về môi trường và điều chỉnh nhận thức về rủi ro để thúc đẩy các khoản đầu tư thân thiện với môi trường và giảm các khoản đầu tư có hại cho môi trường. Việc thúc đẩy tài chính xanh trên quy mô lớn và khả thi về mặt kinh tế giúp đảm bảo rằng các khoản đầu tư xanh được ưu tiên hơn các khoản đầu tư thông thường duy trì các mô hình tăng trưởng không bền vững.

Tài chính xanh có thể được thúc đẩy thông qua những thay đổi trong khung pháp lý của các quốc gia, hài hòa hóa các khuyến khích tài chính công, tăng cường tài chính xanh từ các lĩnh vực khác nhau, liên kết việc ra quyết định tài trợ của khu vực công với khía cạnh môi trường của các mục tiêu Phát triển Bền vững, tăng cường đầu tư vào các lĩnh vực sạch và công nghệ xanh, tài trợ cho nền kinh tế xanh dựa trên tài nguyên thiên nhiên bền vững và nền kinh tế xanh thông minh về khí hậu, tăng cường sử dụng trái phiếu xanh.

2. Các loại hình tài chính xanh hiện nay

Các nhà đầu tư trên toàn cầu tiếp tục lo ngại về rủi ro biến đổi khí hậu và quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế ít carbon, các công cụ sau đây đang giúp tạo điều kiện thuận lợi cho các sáng kiến ​​tài chính xanh. Những công cụ này nhằm mục đích hướng vốn vào các hoạt động có tác động tích cực đến môi trường, khí hậu và xã hội, đồng thời mang lại lợi nhuận tài chính cho các nhà đầu tư. Tài chính xanh đã trở nên nổi bật khi cộng đồng toàn cầu tìm cách giải quyết các vấn đề cấp bách như biến đổi khí hậu và suy thoái môi trường.

Trái phiếu xanh: Trái phiếu xanh là chứng khoán nợ do chính phủ, tập đoàn hoặc tổ chức tài chính phát hành để tài trợ cho các dự án thân thiện với môi trường. Số tiền thu được từ các trái phiếu này được dành cho các dự án xanh cụ thể, chẳng hạn như cơ sở hạ tầng năng lượng tái tạo, nâng cấp hiệu quả sử dụng năng lượng hoặc các sáng kiến ​​giao thông bền vững.

Khoản vay xanh: Khoản vay xanh tương tự như trái phiếu xanh nhưng mang hình thức cho vay hơn là trái phiếu. Các khoản vay này được cung cấp bởi các ngân hàng hoặc tổ chức tài chính để tài trợ cho các dự án thân thiện với môi trường hoặc đầu tư vào các lĩnh vực như năng lượng sạch, nông nghiệp bền vững hoặc xây dựng công trình xanh.

Trái phiếu và khoản vay liên kết bền vững: Các công cụ tài chính này gắn liền với các mục tiêu hoạt động bền vững cụ thể hoặc các chỉ số hoạt động chính (KPI). Nếu tổ chức phát hành đáp ứng các mục tiêu bền vững được xác định trước, lãi suất hoặc điều khoản trả nợ có thể được điều chỉnh theo hướng có lợi cho người đi vay.

Quỹ đầu tư xanh: Đây là các quỹ đầu tư hoặc quỹ giao dịch trao đổi (ETF) tập trung vào cổ phiếu của các công ty tham gia vào các ngành hoặc ngành kinh doanh bền vững với môi trường. Các nhà đầu tư có thể tham gia tài chính xanh bằng cách mua cổ phần của các quỹ này.

Thế chấp xanh: Các khoản cho vay mua nhà cung cấp các điều khoản và điều kiện thuận lợi cho những người vay mua nhà tiết kiệm năng lượng hoặc thực hiện cải tạo thân thiện với môi trường. Những khoản thế chấp này thường cung cấp lãi suất thấp hơn hoặc giảm phí.

Chứng chỉ và bảo đảm Xanh: Những công cụ tài chính này chứng nhận hoặc đảm bảo các thuộc tính môi trường của sản phẩm hoặc dự án. Ví dụ: Renewable Energy Certificates (RECs) thể hiện lợi ích môi trường của việc sản xuất năng lượng tái tạo.

Quỹ đầu tư tác động: Quỹ đầu tư tác động phân bổ vốn cho các dự án và doanh nghiệp nhằm tạo ra cả lợi nhuận tài chính và tác động tích cực đến xã hội hoặc môi trường. Những quỹ này có thể bao gồm nhiều lĩnh vực, từ năng lượng sạch đến nhà ở giá rẻ và nông nghiệp bền vững.

Tài chính vi mô xanh: Các tổ chức tài chính vi mô cung cấp các khoản vay nhỏ cho các cá nhân hoặc doanh nghiệp nhỏ tham gia vào các hoạt động bền vững về môi trường, chẳng hạn như canh tác hữu cơ hoặc phân phối năng lượng sạch.

Đền bù và tín chỉ carbon: Mặc dù không phải là các công cụ tài chính truyền thống, đền bù và tín chỉ carbon là cơ chế để đầu tư vào các dự án giảm phát thải hoặc mua tín dụng để bù đắp lượng khí thải carbon. Chúng thường được các công ty và cá nhân sử dụng để bù đắp lượng khí thải carbon của họ.

Sản phẩm bảo hiểm xanh: Một số công ty bảo hiểm đưa ra các chính sách khuyến khích hành vi có trách nhiệm với môi trường, chẳng hạn như giảm phí bảo hiểm cho chủ sở hữu xe hybrid hoặc xe điện hoặc giảm giá cho các biện pháp canh tác bền vững.

3. Vai trò của tài chính xanh đối với sự phát triển bền vững của các doanh nghiệp

Kể từ cuộc Cách mạng Công nghiệp, tài chính đã trở thành động lực mạnh mẽ thúc đẩy sự tiến bộ của con người. Mục đích của hệ thống tài chính toàn cầu là phân bổ tiền tiết kiệm của thế giới vào những mục đích sử dụng hiệu quả nhất. Khi hệ thống hoạt động bình thường, những khoản tiết kiệm này sẽ được chuyển vào các khoản đầu tư nâng cao mức sống; khi hệ thống trục trặc, như trong những năm gần đây, tiền tiết kiệm sẽ được chuyển vào bong bóng bất động sản và các dự án gây hại cho môi trường, bao gồm cả những dự án làm trầm trọng thêm tình trạng biến đổi khí hậu do con người gây ra. (Sachs 2014).

Các thị trường tài chính hiệu quả cũng nên chuyển nhiều tiền tiết kiệm hơn từ các quốc gia có thu nhập cao, vốn có triển vọng tăng trưởng dài hạn tương đối yếu, sang các khu vực có thu nhập thấp, vốn có triển vọng tăng trưởng tương đối mạnh, nhờ vào những cơ hội mới để đẩy nhanh quá trình phát triển thông qua việc sử dụng cơ sở hạ tầng thông minh dựa trên thông tin. Chỉ một thập kỷ trước, hàng trăm triệu người dân nông thôn châu Phi sống ngoài luồng thông tin toàn cầu, nhưng ngày nay, nhờ sự phát triển nhanh chóng của băng thông rộng, những ngôi làng từng bị cô lập đã được hưởng lợi từ dịch vụ ngân hàng trực tuyến, dịch vụ vận tải và các chương trình nông nghiệp, y tế và giáo dục được hỗ trợ bởi công nghệ thông tin và truyền thông (ICT).

Đối với doanh nghiệp

Tạo ra lợi thế cạnh tranh: Để đối phó với những thách thức ngày càng tăng từ biến đổi khí hậu và các vấn đề kinh tế và môi trường khác, việc phát triển xanh ít carbon có thể chuyển từ chiến lược tự nguyện sang chiến lược bắt buộc. Mở rộng tài chính xanh sẽ mang lại cho tổ chức lợi thế cạnh tranh khi các quy định về môi trường được thắt chặt.

Tăng thêm giá trị kinh doanh: Các doanh nghiệp có thể nâng cao giá trị danh mục đầu tư của mình bằng cách tăng cường (và quảng bá) sự tham gia của họ vào tài chính xanh. Nó mang lại cho công ty một lợi thế xanh, thu hút nhiều nhà đầu tư và khách hàng quan tâm đến môi trường hơn.

Tăng cường triển vọng kinh tế: Các chính phủ thúc đẩy tài chính xanh sẽ hỗ trợ bảo vệ xã hội của họ khỏi tình trạng khan hiếm tài nguyên. Họ làm điều này bằng cách xây dựng và khuyến khích các thị trường địa phương cho năng lượng tái tạo, cũng như thâm nhập các thị trường mới có tiềm năng việc làm cao.

Đối với môi trường

Khuyến khích hoạt động thân thiện với môi trường: Tài chính xanh cung cấp nguồn vốn cho các dự án năng lượng tái tạo, sử dụng hiệu quả tài nguyên và bảo vệ môi trường. Giúp giảm thiểu ô nhiễm, khí thải nhà kính và bảo tồn tài nguyên thiên nhiên.

Thúc đẩy phát triển bền vững: Tài chính xanh hỗ trợ các doanh nghiệp chuyển đổi sang mô hình kinh doanh bền vững, đồng thời khuyến khích các cá nhân và hộ gia đình áp dụng lối sống xanh.

Ứng phó với biến đổi khí hậu: Tài chính xanh đóng vai trò quan trọng trong việc huy động nguồn lực để tài trợ cho các hoạt động ứng phó với biến đổi khí hậu, chẳng hạn như xây dựng đê điều, trồng rừng và phát triển hệ thống cảnh báo sớm.

Đối với kinh tế

Tạo ra việc làm: Các dự án xanh thường đòi hỏi nhiều lao động, do đó góp phần tạo ra việc làm và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Thu hút đầu tư: Thị trường tài chính xanh đang phát triển nhanh chóng, thu hút các nhà đầu tư quan tâm đến các vấn đề môi trường và xã hội. Chẳng hạn như các quỹ hưu trí và quỹ đầu tư có thể đầu tư vào trái phiếu xanh hoặc các công ty hoạt động trong lĩnh vực năng lượng tái tạo.

Giảm thiểu rủi ro: Tài chính xanh giúp giảm thiểu rủi ro liên quan đến biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp và ổn định nền kinh tế.

Đối với xã hội

Nâng cao chất lượng cuộc sống: Môi trường xanh, sạch đẹp và khí hậu ổn định mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe và chất lượng cuộc sống của con người.

Giảm thiểu bất bình đẳng: Giúp thu hẹp khoảng cách giàu nghèo và đảm bảo rằng mọi người đều có cơ hội tiếp cận với các dịch vụ tài chính và cơ sở hạ tầng xanh.

Thúc đẩy phát triển cộng đồng: Các dự án xanh thường được triển khai tại các cộng đồng địa phương, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân.

4. Kết luận

Theo Nassiry (2018), có ba ứng dụng rộng rãi của các công nghệ tài chính mới (fintech) đối với tài chính xanh: ứng dụng blockchain cho phát triển bền vững; các trường hợp sử dụng blockchain cho năng lượng tái tạo, thị trường điện phi tập trung, tín dụng carbon và tài chính khí hậu; và đổi mới trong các công cụ tài chính, bao gồm trái phiếu xanh. Khi tác động của biến đổi khí hậu trở nên rõ ràng hơn và sự quan tâm của công chúng đối với tài chính xanh cũng gia tăng, áp lực đối với các hoạt động bền vững hơn cũng sẽ tăng theo. Điều này có nghĩa là sẽ có nhiều cơ hội hơn để cải thiện tài chính xanh khi các nhà đầu tư tìm kiếm tác động tích cực. Các công cụ và khuôn khổ hỗ trợ thúc đẩy tài chính xanh có thể giải quyết những vấn đề liên quan và giúp thay đổi tư duy và hành vi của mọi người và hướng tới mục tiêu phát triển bền vững.

 

Tài liệu tham khảo

Berrou, R., Dessertine, P., & Migliorelli, M. (2019). An overview of green finance. The rise of green finance in Europe: opportunities and challenges for issuers, investors and marketplaces, 3-29.

Nassiry, D. (2018). The role of fintech in unlocking green finance: Policy insights for developing countries (No. 883). ADBI working paper.

Lee, J. W. (2020). Green finance and sustainable development goals: The case of China. Lee, Jung Wan (2020). Green Finance and Sustainable Development Goals: The Case of China. Journal of Asian Finance Economics and Business, 7(7), 577-586.

https://www.pace.edu.vn/tin-kho-tri-thuc/tai-chinh-xanh-la-gi

 

 

» Danh sách Tập tin đính kèm:

» Các tin khác: