Luật Thuế TNDN 2025 – Đổi mới chính sách thuế

trong kỷ nguyên số và phát triển bền vững

Nguyễn Thị Khánh Vân – Khoa Kế toán

Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) sửa đổi năm 2025 được Quốc hội khóa XV thông qua ngày 14 tháng 6 năm 2025 và có hiệu lực từ ngày 1 tháng 10 năm 2025, áp dụng cho kỳ tính thuế TNDN năm 2025 trở đi.

Việc sửa đổi nhằm thích ứng với xu hướng kinh tế số, thương mại điện tử, hội nhập quốc tế, đồng thời thúc đẩy doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME), tăng cường minh bạch thuế và mở rộng cơ sở thu thuế đối với doanh nghiệp nước ngoài.

1. Những thay đổi nổi bật Luật thuế TNDN sửa đổi năm 2025

Luật thuế TNDN sửa đổi năm 2025 có nhiều thay đổi, dưới đây là các điểm thay đổi nổi bật:

1.1. Thuế suất ưu đãi cho doanh nghiệp nhỏ và vừa

• Thuế suất phổ thông giữ ở mức 20% nhưng không còn là mức duy nhất.
• Doanh nghiệp có tổng doanh thu năm không vượt quá 3 tỷ đồng được áp dụng thuế suất 15%.
• Doanh nghiệp có tổng doanh thu năm trên 3 tỷ đồng đến không vượt quá 50 tỷ đồng được áp dụng thuế suất 17%.
• Những doanh nghiệp nhỏ liên kết hoặc công ty con của doanh nghiệp lớn nếu không đáp ứng điều kiện cũng sẽ không được áp dụng mức ưu đãi này.

 Đây là thay đổi mang tính ưu việt, hỗ trợ nhóm SME – vốn thường gặp khó khăn về vốn, chi phí và cạnh tranh.

1.2. Mở rộng đối tượng chịu thuế – doanh nghiệp nước ngoài

• Luật mới mở rộng rõ ràng phạm vi đối tượng nộp thuế TNDN gồm: doanh nghiệp nước ngoài không có cơ sở thường trú (CSTT) tại Việt Nam nhưng có thu nhập phát sinh tại Việt Nam, bao gồm cả doanh nghiệp thương mại điện tử và hoạt động kinh doanh dựa trên nền tảng công nghệ số.
• Khái niệm CSTT được mở rộng để bao gồm nền tảng thương mại điện tử và nền tảng công nghệ số.
• Nguyên tắc xác định thu nhập chịu thuế đối với doanh nghiệp nước ngoài: thu nhập nhận được có nguồn gốc từ Việt Nam, không phụ thuộc vào địa điểm tiến hành kinh doanh.

Đây là bước tiến quan trọng trong việc mở rộng cơ sở thu thuế trong thời đại số, nhằm đảm bảo công bằng thuế giữa nội địa và quốc tế.

1.3. Điều chỉnh miễn, giảm thuế và bù trừ lỗ

• Thời gian miễn thuế đối với thu nhập từ sản phẩm công nghệ mới lần đầu áp dụng ở Việt Nam giảm từ tối đa 5 năm xuống tối đa 3 năm.
• Mở rộng các khoản thu nhập được miễn thuế: ví dụ thu nhập từ chuyển nhượng tín chỉ các-bon, trái phiếu xanh lần đầu, lãi trái phiếu xanh, hỗ trợ trực tiếp từ ngân sách nhà nước và từ Quỹ hỗ trợ đầu tư do Chính phủ thành lập.
• Về bù trừ lỗ: số lỗ từ chuyển nhượng bất động sản (hoạt động sản xuất, kinh doanh bị lỗ) có thể được bù trừ vào thu nhập chịu thuế từ các hoạt động sản xuất, kinh doanh khác mà doanh nghiệp tự lựa chọn (trừ các hoạt động đang hưởng ưu đãi thuế).

Đây là tín hiệu cho thấy chính sách thuế hướng tới khuyến khích đổi mới sáng tạo, thúc đẩy kinh tế xanh và linh hoạt hơn trong việc xử lý lỗ – giúp doanh nghiệp tái cấu trúc và duy trì hoạt động.

1.4. Thuế suất đặc biệt đối với hoạt động khai thác tài nguyên, dầu khí và tài nguyên quý hiếm

• Thuế suất TNDN đối với hoạt động tìm kiếm, thăm dò và khai thác dầu khí là từ 25% đến 50%, tùy vị trí, điều kiện, trữ lượng.
• Đối với khai thác tài nguyên quý hiếm (bạch kim, vàng, bạc, thiếc, đá quý, đất hiếm…) là 50%, trường hợp khai thác tại địa bàn có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn có thể là 40%.

Phản ánh tính phân khúc rủi ro và điều kiện khai thác – đây là cơ chế nhằm đảm bảo công bằng giữa các lĩnh vực, đặc biệt ngành có rủi ro lớn và lợi nhuận cao.

1.5. Quy định ưu tiên và điều chỉnh quyền đánh thuế

• Luật nhấn mạnh ưu tiên áp dụng các quy định có lợi hơn của các tổ chức như ổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (Organisation for Economic Co-operation and Development -OECD)/ Liên Hợp Quố (United Nations) về quyền đánh thuế cho các nước nguồn thu nhập.
• Điều này giúp Việt Nam hòa nhập với chuẩn mực quốc tế, tăng cường minh bạch và chống xói mòn cơ sở thuế (Base Erosion and Profit Shifting- BEPS) trong bối cảnh toàn cầu.

Đây là bước tiến trong việc nâng cao vị thế pháp lý, minh bạch và khuyến khích đầu tư bền vững.

2. Ưu điểm nổi bật của Luật thuế TNDN sửa đổi năm 2025

Dưới đây là các ưu việt mà Luật thuế TNDN sửa đổi năm 2025 mang lại:

2.1. Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa – lan tỏa cơ hội

Việc đặt mức thuế suất ưu đãi 15% và 17% cho doanh nghiệp có doanh thu nhỏ là bước đi rất rõ ràng nhằm hỗ trợ nhóm doanh nghiệp vừa và nhỏ – vốn đang tạo động lực cho tăng trưởng kinh tế, việc làm và đổi mới sáng tạo. Điều này giúp giảm áp lực chi phí thuế, tăng khả năng đầu tư lại, mở rộng hoạt động hoặc cải tiến công nghệ.

2.2 Thích ứng với kinh tế số và thương mại điện tử

Việc mở rộng đối tượng chịu thuế tới doanh nghiệp nước ngoài hoạt động qua nền tảng số và thương mại điện tử trong lãnh thổ Việt Nam là rất cần thiết, bởi cơ chế hiện tại chưa thực sự bao phủ hết. Điều này giúp bảo đảm bình đẳng cạnh tranh giữa doanh nghiệp nội địa và nước ngoài, tránh “lọt thuế” và điều chỉnh phù hợp với xu hướng toàn cầu.

2.3 Khuyến khích đổi mới – kinh tế xanh và chuyển đổi số

Qua việc miễn thuế và ưu đãi với thu nhập từ công nghệ mới, sản phẩm thử nghiệm, tín chỉ các-bon, trái phiếu xanh… Luật hướng tới phát triển bền vững, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào R&D, sản phẩm xanh – phù hợp với định hướng quốc gia về chuyển đổi số và kinh tế xanh.

2.4 Minh bạch và quốc tế hoá chính sách thuế

Việc bổ sung quy định ưu tiên áp dụng chuẩn mực OECD/UN, mở rộng đối tượng chịu thuế, và rõ ràng về nguyên tắc xác định thu nhập chịu thuế của doanh nghiệp nước ngoài giúp môi trường thuế minh bạch và phù hợp với cam kết quốc tế. Điều này sẽ tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp nước ngoài cam kết đầu tư lâu dài vào Việt Nam – một lợi điểm trong thu hút FDI.

2.5 Tăng cường công bằng và hiệu quả quản lý thuế

Các quy định mới giúp mở rộng cơ sở thuế, đảm bảo rằng các doanh nghiệp hoạt động qua nền tảng số cũng chịu trách nhiệm thuế, đồng thời giúp Nhà nước quản lý tốt hơn rủi ro chuyển nhượng vốn, chuyển lợi nhuận, trốn thuế. Do đó, Luật vừa hỗ trợ doanh nghiệp Việt vững mạnh vừa đảm bảo nguồn thu cho ngân sách trong bối cảnh cạnh tranh và chuyển đổi.

3. Tác động đối với doanh nghiệp và một số vấn đề cần lưu ý triển khai

3.1 Đối với doanh nghiệp trong nước

• Doanh nghiệp nhỏ với doanh thu dưới 3 tỷ đồng sẽ được hưởng thuế 15% – đây là cơ hội để tăng đầu tư lại, mở rộng quy mô.
• Doanh nghiệp có doanh thu 3–50 tỷ đồng được mức 17% – giúp nhóm vừa phát triển dễ tiếp cận.
• Tuy nhiên, doanh nghiệp cần xem xét điều kiện áp dụng (ví dụ không phải là công ty con của doanh nghiệp lớn) để đảm bảo được hưởng ưu đãi.
• Các doanh nghiệp cần chuẩn bị sớm để tận dụng miễn thuế, ưu đãi đối với sản phẩm công nghệ mới, sản phẩm xanh – cần có kế hoạch R&D, sản xuất thử nghiệm, chứng minh sản phẩm lần đầu áp dụng tại Việt Nam.

3.2. Đối với doanh nghiệp nước ngoài và nền tảng số

• Doanh nghiệp nước ngoài cung cấp hàng hóa/dịch vụ tại Việt Nam qua nền tảng thương mại điện tử sẽ bị đưa vào diện chịu thuế TNDN – nên doanh nghiệp cần rà soát cấu trúc kinh doanh, chịu trách nhiệm nộp thuế tại Việt Nam.
• Doanh nghiệp cần xác định rõ “nguồn gốc thu nhập từ Việt Nam” và điều chỉnh hoạt động, tránh bị áp thuế bất ngờ.

3.3 Đối với hoạt động khai thác tài nguyên, dầu khí

• Doanh nghiệp khai thác tài nguyên quý hiếm, dầu khí cần rà soát hợp đồng, vị trí, trữ lượng để xác định đúng thuế suất (25-50 % hoặc 40-50 %) vì đây là mức rất cao – chi phí tuân thủ và rủi ro cũng lớn.

3.4 Một số lưu ý cho việc triển khai kế toán – kiểm toán

• Doanh nghiệp cần cập nhật chính sách, điều chỉnh hệ thống kế toán, xác định đúng doanh thu, chi phí, lỗ được bù trừ và tuân thủ các quy định điều kiện ưu đãi.
• Kiểm toán nội bộ và kiểm toán độc lập cần lưu ý các thay đổi từ Luật để đảm bảo báo cáo tài chính, tính thuế TNDN chuẩn xác và tránh rủi ro bị truy thu hoặc phạt.
• Đối với giảng dạy và nghiên cứu (như trong lĩnh vực kế toán-kiểm toán), cần cập nhật nội dung giảng dạy, tình huống thực tế liên quan tới Luật mới – giúp sinh viên, thực hành kiểm toán hiểu rõ tác động của thay đổi chính sách thuế tới doanh nghiệp.

Kết luận

Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp 2025 là một bước tiến quan trọng trong chính sách thuế Việt Nam: vừa kích cầu nhóm doanh nghiệp nhỏ và vừa, vừa mở rộng cơ sở thu thuế trong kỷ nguyên số, vừa khuyến khích đổi mới sáng tạo, phát triển kinh tế xanh và tăng cường minh bạch quốc tế hóa.

Doanh nghiệp cần chủ động tiếp cận, điều chỉnh hoạt động và tuân thủ để tận dụng ưu đãi và tránh rủi ro. Về phía giảng dạy và nghiên cứu, việc cập nhật và phân tích Luật sẽ giúp phản ánh thực tế chính sách, hỗ trợ sinh viên và người học phát triển năng lực phản biện, hiểu bản chất thay đổi và tác động tới các doanh nghiệp và thị trường.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

- Bộ Tài chính (2025). Báo cáo giải trình và hướng dẫn thi hành Luật Thuế Thu nhập Doanh nghiệp sửa đổi năm 2025. Hà Nội.

- Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam (2025). Luật Thuế Thu nhập Doanh nghiệp (sửa đổi) năm 2025. Số XX/2025/QH15, thông qua ngày 14/6/2025, có hiệu lực từ 01/10/2025.

- PwC Việt Nam (2025). Important changes of the Corporate Income Tax Law 2025.
Nguồn: https://www.pwc.com/vn/vn/publications/2025/250623-important-changes-of-cit-law.pdf