Bài viết

Bài Viết - ThS. Nguyễn Lê Nhân - Một số lưu ý về dự thảo Quy chế kiểm soát chất lượng kiểm toán 2025

Một số lưu ý về dự thảo Quy chế kiểm soát chất lượng kiểm toán 2025

Theo Điều 52 Luật Kiểm toán độc lập năm 2011, Khoản 1 Điều 9 Thông tư 157/2014/TT-BTC ngày 23/10/2014 quy định về kiểm soát chất lượng dịch vụ kiểm toán và đoạn 16 Chuẩn mực kiểm soát chất lượng số 1 (VSQC1) – “Kiểm soát chất lượng doanh nghiệp thực hiện kiểm toán, soát xét báo cáo tài chính, dịch vụ đảm bảo và các dịch vụ liên quan khác” quy định doanh nghiệp kiểm toán phải xây dựng và tổ chức thực hiện hệ thống kiểm soát chất lượng đối với dịch vụ kiểm toán, soát xét, dịch vụ đảm bảo và dịch vụ liên quan khác.

Mặt khác, qua thực tế hoạt động kiểm soát chất lượng mà Hội Kiểm toán viên hành nghề Việt Nam (VACPA) đã thực hiện theo ủy quyền của Bộ Tài chính tại Quyết định 32/2007/QĐ-BTC ngày 15/5/2007, VACPA nhận thấy việc các doanh nghiệp kiểm toán nhỏ và vừa tại Việt Nam tự triển khai nghiên cứu và xây dựng quy chế kiểm soát chất lượng các dịch vụ đảm bảo là rất khó khăn hoặc có xây dựng nhưng chưa đáp ứng được đầy đủ các quy định.

Năm 2015, VACPA đã xây dựng và ban hành Quy chế kiểm soát chất lượng mẫu áp dụng cho doanh nghiệp kiểm toán nhỏ và vừa theo Quyết định số 373-2015/VACPA ngày 14/12/2015 của Chủ tịch VACPA.

Quy chế kiểm soát chất lượng mẫu này được thiết kế nhằm hướng dẫn các doanh nghiệp kiểm toán xây dựng Quy chế kiểm soát chất lượng cho doanh nghiệp mình đáp ứng yêu cầu chuẩn mực nghề nghiệp, pháp luật và các quy định có liên quan nhưng không thay thế cho việc ban lãnh đạo, cán bộ, nhân viên doanh nghiêp kiểm toán phải đọc, hiểu, thực hiện và tuân thủ các yêu cầu chuẩn mực nghề nghiệp, pháp luật và các quy định có liên quan. Do đó, tài liệu này sẽ không được sử dụng để chứng minh doanh nghiệp kiểm toán đã tuân thủ các yêu cầu của chuẩn mực nghề nghiệp, pháp luật và các quy định có liên quan và không được xem như ý kiến chuyên môn hay ý kiến của chuyên gia.

Từ năm 2015 đến nay, pháp luật về kiểm toán độc lập có nhiều thay đổi, đặc biệt sau khi Luật số 56/2024/QH15 ngày 29/11/2024 sửa đổi, bổ sung một số điều của 9 luật trong đó có Luật Kiểm toán độc lập năm 2011 và các văn bản hướng dẫn Luật Kiểm toán độc lập năm 2011 có các thay đổi, bổ sung. Đồng thời, các tài liệu hướng dẫn chuyên môn của VACPA được ban hành và cập nhật, trong đó có Chương trình kiểm toán mẫu kiểm toán báo cáo tài chính riêng được cập nhật lần thứ 4 năm 2019, Chương trình kiểm toán mẫu kiểm toán tập đoàn ban hành lần đầu năm 2023.

Thực tế qua công tác kiểm tra chất lượng dịch vụ tại các doanh nghiệp của Bộ Tài chính các năm gần đây cho thấy hệ thống kiểm soát chất lượng của một số doanh nghiệp kiểm toán còn các hạn chế, sai sót, Quy chế kiểm soát chất lượng của doanh nghiệp kiểm toán còn chưa phù hợp với pháp luật và các quy định cũng như hoạt động thực tế của doanh nghiệp kiểm toán.

Để cập nhật các thay đổi trong pháp luật và các quy định liên quan đến kiểm toán độc lập, VACPA đã rà soát, cập nhật vào dự thảo Quy chế kiểm soát chất lượng mẫu này qua các bước cụ thể như sau:

1) Rà soát từng điều khoản của Quy chế kiểm soát chất lượng mẫu ban hành năm 2015 với các quy định của pháp luật hiện hành; Tham khảo Quy chế kiểm soát chất lượng mẫu do Liên đoàn Kế toán quốc tế ban hành và các Quy chế kiểm soát chất lượng của các doanh nghiệp kiểm toán hoạt động theo mô hình mạng lưới; Đối chiếu với các tài liệu chuyên môn VACPA đã ban hành mới, ban hành cập nhật. Từ đó, VACPA đã cập nhật các quy định pháp luật; bổ sung các nội dung cần cụ thể hóa hơn hoặc tham chiếu đến các tài liệu chuyên môn VACPA đã ban hành và cập nhật; lược bỏ các nội dung chưa phù hợp vào dự thảo Quy chế kiểm soát chất lượng mẫu;

Trước khi ban hành chính thức, VACPA sẽ tiếp tục thực hiện các bước:

2) Xin ý kiến rộng rãi của các Ông/Bà Ủy viên Ban Chấp hành; Tổng Giám đốc/Giám đốc doanh nghiệp kiểm toán; kiểm toán viên và người quan tâm qua Công văn; email; đăng trang thông tin điện tử (website); fanpage của VACPA;

3) Tổng hợp ý kiến và hoàn thiện Dự thảo để ban hành chính thức.

Trong quá trình thực hiện, VACPA đã tuân thủ các nguyên tắc xây dựng, bao gồm:

· Tuân thủ cao nhất các văn bản pháp luật;

· Sử dụng thống nhất, xuyên suốt toàn bộ Quy chế KSCL mẫu các nhóm từ ngữ bảo đảm phù hợp với các chuẩn mực nghề nghiệp và văn bản pháp luật hiện hành;

· Tham khảo Quy chế kiểm soát chất lượng của các doanh nghiệp kiểm toán để xem xét, lựa chọn các nội dung phù hợp với phần lớn các doanh nghiệp kiểm toán hoạt động tại Việt Nam không phụ thuộc vào quy mô, mức độ phức tạp quản trị;

Sau quá trình rà soát và cập nhật, so với Quy chế kiểm soát chất lượng mẫu áp dụng cho doanh nghiệp kiểm toán nhỏ và vừa được VACPA ban hành năm 2015, Dự thảo Quy chế kiểm soát chất lượng mẫu này đã được sửa đổi, bổ sung các nội dung chủ yếu sau:

a. Cập nhật các quy định của pháp luật về kiểm toán độc lập hiện hành được sửa đổi, bổ sung từ năm 2015 đến nay (gồm: Luật số 56/2024/QH15 ngày 29/11/2024 sửa đổi, bổ sung 9 Luật trong đó có sửa đổi, bổ sung Luật Kiểm toán độc lập; Nghị định số 90/2025/NĐ-CP ngày 14/04/2025 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 17/2012/NĐ-CP ngày 13/03/2012 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Kiểm toán độc lập; Thông tư số 05/2025/TT-BTC ngày 24/01/2025 của Bộ Tài chính sửa đổi các Thông tư gồm: Thông tư số 202/2012/TT-BTC; Thông tư số 203/2012/TT-BTC; Thông tư số 157/2014/TT-BTC quy định về kiểm soát chất lượng dịch vụ kiểm toán…);

b. Cập nhật theo Chương trình kiểm toán mẫu kiểm toán BCTC riêng năm 2019 và Chương trình kiểm toán mẫu kiểm toán BCTC tập đoàn năm 2023 do VACPA ban hành;

c. Bổ sung, sửa đổi nhiều nội dung để tăng cường KSCL của doanh nghiệp kiểm toán như: (1) Từng yếu tố của hệ thống KSCL bổ sung các quy định cho các dịch vụ đảm bảo (chi tiết cho dịch vụ kiểm toán, soát xét BCTC, dịch vụ đảm bảo khác) và dịch vụ liên quan; (2) Các kiểm soát chất lượng phù hợp với các doanh nghiệp kiểm toán được chấp thuận kiểm toán các đơn vị có lợi ích công chúng; (3) Quy định tự kiểm tra định kỳ của các công ty (trong Giám sát); (4) Thời hạn lưu trữ tài liệu hồ sơ liên quan đến KSCL; (5) Các hành vi nghiêm cấm, các trường hợp KTV và doanh nghiệp kiểm toán không được làm;…

d. Lược bỏ các nội dung chưa phù hợp;

e. Bổ sung Phụ lục 03 “Bảng tổng hợp căn cứ pháp lý của Quy chế kiểm soát chất lượng mẫu” để tham chiếu các quy định của các văn bản pháp luật có liên quan (Luật, Nghị định, Thông tư, chuẩn mực nghề nghiệp, các tài liệu hướng dẫn của IFAC…) phải tuân thủ đã được cụ thể hóa thành các Điều/Khoản của Quy chế kiểm soát chất lượng mẫu này.

» Danh sách Tập tin đính kèm:

motsoluuyveduthaoquychekiemsoatchatluong.docx

» Các tin khác: