15/05/2025 03:06:24 PM

Bài viết

Bài Viết - TS. Nguyễn Thị Khánh Vân - Tác động của những thay đổi chính sách thuế đến công tác kế toán trong doanh nghiệp tại Việt Nam
Tác động của những thay đổi chính sách thuế đến công tác kế toán trong doanh nghiệp tại Việt Nam

Nguyễn Thị Khánh Vân – Khoa Kế toán Đại học Duy Tân

Tóm tắt:

Chính sách thuế là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến hoạt động kế toán trong doanh nghiệp. Tại Việt Nam, những thay đổi trong hệ thống thuế như điều chỉnh thuế suất, thay đổi cơ chế ưu đãi thuế, hoặc cập nhật quy định về hóa đơn điện tử đều tác động trực tiếp đến cách ghi nhận, trình bày và báo cáo thông tin kế toán. Bài viết này nhằm phân tích các thay đổi nổi bật trong chính sách thuế thời gian gần đây và đánh giá tác động của chúng đến công tác kế toán tại doanh nghiệp. Dữ liệu được thu thập từ các văn bản pháp lý, báo cáo thực tiễn và các nghiên cứu gần đây. Kết quả cho thấy, những thay đổi trong chính sách thuế buộc các doanh nghiệp phải cập nhật hệ thống kế toán, đào tạo nhân sự, và điều chỉnh quy trình báo cáo để tuân thủ quy định mới.

1. Giới thiệu

Thuế là công cụ điều tiết vĩ mô quan trọng của Nhà nước, đồng thời là một trong các yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến công tác kế toán trong doanh nghiệp. Việc thay đổi các chính sách thuế không chỉ tác động đến nghĩa vụ tài chính của doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng đến quy trình kế toán, lập báo cáo tài chính và quản lý dữ liệu kế toán.

Tại Việt Nam, những năm gần đây, nhiều quy định mới về thuế đã được ban hành nhằm cải cách hành chính, tăng cường minh bạch và thúc đẩy chuyển đổi số trong lĩnh vực thuế như: Nghị định số 123/2020/NĐ-CP về hóa đơn, chứng từ điện tử và Thông tư 78/2021/TT-BTC đã tác động đáng kể đến cách doanh nghiệp ghi nhận và lưu trữ dữ liệu kế toán

2. Cơ sở lý thuyết và tổng quan nghiên cứu

2,1 Mối quan hệ giữa thuế và kế toán

Theo Nobes & Parker (2020), hệ thống kế toán doanh nghiệp thường chịu ảnh hưởng bởi các quy định pháp lý, đặc biệt là luật thuế. Trong môi trường có định hướng pháp lý mạnh như Việt Nam, kế toán tài chính thường gắn chặt với kế toán thuế.

2.2 Các nghiên cứu trước

Nguyễn Thị Hương (2021) cho rằng sự thay đổi trong chính sách thuế VAT đã khiến nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa gặp khó khăn trong việc thích ứng hệ thống kế toán. Trong khi đó, theo nghiên cứu của World Bank (2022), việc áp dụng hóa đơn điện tử giúp giảm đáng kể thời gian và chi phí tuân thủ thuế nhưng đòi hỏi doanh nghiệp đầu tư hệ thống công nghệ và đào tạo nhân sự kế toán.

3. Các thay đổi chính sách thuế gần đây

3.1 Áp dụng hóa đơn điện tử

Từ 1/7/2022, toàn bộ doanh nghiệp tại Việt Nam bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử theo Thông tư 78/2021/TT-BTC. Điều này yêu cầu doanh nghiệp cập nhật phần mềm kế toán, đồng bộ hóa dữ liệu với hệ thống của Tổng cục Thuế và đảm bảo tính hợp lệ của hóa đơn.

3.2 Thay đổi thuế suất thuế TNDN và ưu đãi ngành nghề

Luật Thuế TNDN đã có những điều chỉnh về ưu đãi đối với ngành công nghệ cao, doanh nghiệp đổi mới sáng tạo (Luật số 32/2013/QH13). Những thay đổi này yêu cầu kế toán phải phân loại doanh thu, chi phí theo từng hoạt động ưu đãi để xác định đúng nghĩa vụ thuế.

3.3 Chính sách miễn giảm thuế

Các Nghị định 92/2021/NĐ-CP và 15/2022/NĐ-CP đưa ra các chính sách miễn, giảm thuế GTGT, thuế TNDN nhằm hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi sau dịch. Tuy nhiên, kế toán cần điều chỉnh hệ thống để ghi nhận các khoản miễn giảm đúng kỳ kế toán và báo cáo thuế.

4. Tác động đến công tác kế toán doanh nghiệp

4.1 Tác động đến hệ thống phần mềm và quy trình kế toán

Việc cập nhật chính sách thuế đòi hỏi doanh nghiệp phải nâng cấp phần mềm kế toán để đáp ứng yêu cầu mới như lập hóa đơn điện tử, khai báo tự động, đối chiếu dữ liệu với cơ quan thuế.

4.2 Tác động đến nhân sự kế toán

Kế toán viên phải thường xuyên cập nhật kiến thức pháp luật thuế, tham gia các khóa đào tạo để đảm bảo thực hiện đúng quy định, hạn chế rủi ro pháp lý và xử phạt.

4.3 Tác động đến lập báo cáo tài chính và quản trị

Việc thay đổi chính sách thuế có thể dẫn đến thay đổi về cách phân loại, ghi nhận doanh thu, chi phí và lợi nhuận sau thuế trong báo cáo tài chính, từ đó ảnh hưởng đến các chỉ tiêu tài chính và quyết định quản trị.

5. Kết luận và kiến nghị

Những thay đổi trong chính sách thuế tại Việt Nam đã và đang tạo ra tác động sâu rộng đến công tác kế toán doanh nghiệp. Để thích ứng, doanh nghiệp cần chủ động cập nhật quy định pháp lý, đầu tư vào công nghệ thông tin và nâng cao năng lực của đội ngũ kế toán. Ngoài ra, cơ quan thuế cần tiếp tục hoàn thiện hướng dẫn thực hiện chính sách một cách rõ ràng, nhất quán để hỗ trợ doanh nghiệp tuân thủ hiệu quả.

Tài liệu tham khảo

Nobes, C., & Parker, R. (2020). Comparative International Accounting. Pearson Education.

World Bank. (2022). Vietnam: Enhancing tax compliance through digital transformation. Washington, D.C.

Nguyễn Thị Hương. (2021). Ảnh hưởng của chính sách thuế giá trị gia tăng đến kế toán doanh nghiệp vừa và nhỏ. Tạp chí Tài chính.

Chính phủ Việt Nam. (2020). Nghị định số 123/2020/NĐ-CP về hóa đơn, chứng từ.

Bộ Tài chính. (2021). Thông tư 78/2021/TT-BTC hướng dẫn hóa đơn điện tử.

Quốc hội Việt Nam. (2013). Luật số 32/2013/QH13 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế TNDN.

Chính phủ Việt Nam. (2021). Nghị định 92/2021/NĐ-CP về miễn, giảm thuế do ảnh hưởng Covid-19.

Chính phủ Việt Nam. (2022). Nghị định 15/2022/NĐ-CP về giảm thuế GTGT.

 

 

 

» Danh sách Tập tin đính kèm:

» Các tin khác: