Bài viết

Đinh Thị Thu Hiền

Sản phẩm của doanh nghiệp được xem là đầu ra của quá trình sản xuất. Kết quả sản xuất được đánh giá có hiệu quả khi chất lượng sản phẩm sản xuất đảm bảo về mặt khối lượng sản xuất ra và chất lượng của từng sản phẩm được sản xuất đạt tiêu chuẩn. trong thực tế trên thị trường có nhiều loại sản phẩm, có sản phẩm tiêu dùng hàng ngày, sản phẩm về sức khỏe, sản phẩm phục vụ cho an ninh quốc phòng… mỗi sản phẩm có những cách đánh giá kết quả khác nhau. Trong đó, cách đánh giá về những sản phẩm mang tính chất chỉ có duy nhất 1 thứ hạng phẩm cấp được quan tâm hơn cả bởi tính chất của những sản phẩm này là sản phẩm không được phép có sai sót, nếu có sai sót sẽ ảnh hưởng nhiều đến lợi nhuận của doanh nghiệp và phát sinh thêm nhiều chi phí trong quá trình sửa chữa. Bài viết xin đề cập đến phương pháp tỷ lệ sai hỏng bình quân trong phân tích chất lượng của sản phẩm chứa 1 thứ hạng phẩm cấp.

1. Tỷ lệ sai hỏng bình quân

Là chỉ tiêu tính tổng hợp toàn bộ chi phí về sản phẩm hỏng so với tổng giá thành sản xuất của tất cả các loại sản phẩm. Tỷ lệ sai hỏng bình quân được sử dụng trong trường hợp có từ 2 sản phẩm trở lên.

Công thức tính:  T_i =  =

Trong đó:  t_i =  => = Z_{i .} t_i

Với:    T: tỷ lệ sai hỏng bình quân

                     Z_i: tổng giá thành sản xuất của sản phẩm i

                     t_i: tỷ lệ sai hỏng cá biệt của sản phẩm i

Trong công thức trên nếu đặt: k_i =

k_i: là tỷ trọng về giá thành sản xuất của sản phẩm i trong tổng giá thành sản phẩm sản xuất, ta viết lại:         T =

          Như vậy, tỷ lệ sai hỏng bình quân là tổng hợp các tỷ lệ sai hỏng cá biệt của từng loại sản phẩm với tỷ trọng về giá thành sản xuất của từng loại sản phẩm. Vì tổng hợp từ nhiều loại sản phẩm nên nó chứa đựng cả nhân tố kết cấu sản phẩm sản xuất trong kỳ. Nhân tố kết cấu sản phẩm hoàn toàn khách quan, không liên quan đến tình hình sai hỏng trong quá trình sản xuất sản phẩm của doanh nghiệp, do đó, cần phải loại trừ nhân tố này ra khỏi chỉ tiêu mới phản ánh đúng đắn tình hình sai hỏng sản phẩm trong quá trình sản xuất.

2. Các nhân tố ảnh hưởng đến tỷ lệ sai hỏng bình quân

Cấu thành trong chỉ tiêu tỷ lệ sai hỏng bình quân gồm 2 nhân tố: nhân tố kết cấu sản phẩm (tính bằng giá thành sản xuất) và nhân tố tỷ lệ sai hỏng cá biệt của từng loại sản phẩm. Trong đó, nhân tố kết cấu sản phẩm là khách quan, chỉ có nhân tố tỷ lệ sai hỏng cá biệt là chủ quan, phản ánh tình hình sai hỏng sản phẩm trong quá trình sản xuất của doanh nghiệp.

Để phân tích tình hình sai hỏng sản phẩm trong sản xuất qua chỉ tiêu tỷ lệ sai hỏng bình quân ta tiến hành như sau:

- Xác định đối tượng phân tích: là số chênh lệch của chỉ tiêu kỳ phân tích so với kỳ gốc. -

- Xác định mức độ ảnh hưởng của hai nhân tố trên.

+ Nhân tố kết cấu sản phẩm:Dk =  -  =  - T_k

+ Nhân tố tỷ lệ sai hỏng cá biệt:Dt =  -  = T₁ -

- Tổng hợp các nhân tố ảnh hưởng phải bằng đúng đối tượng phân tích: DT = Dk + Dt

 Dựa vào ảnh hưởng của nhân tố tỷ lệ sai hỏng cá biệt để đánh giá tình hình sai hỏng sản phẩm trong kỳ phân tích của doanh nghiệp. Nếu ảnh hưởng của nhân tố này âm (tức là giảm so với kỳ gốc) ta đánh giá tình hình sai hỏng sản phẩm trong sản xuất theo chiều hướng giảm, tức là chất lượng qủan lý sản xuất sản phẩm tốt hơn. Ngược lại, nếu ảnh hưởng của nhân tố này dương (tăng thêm so với kỳ gốc) ta đánh giá tình hình sai hỏng sản phẩm trong sản xuất diễn biến theo chiều hướng tăng, tức là chất lượng qủan lý sản xuất sản phẩm kém đi.

VD: Có tài liệu về tình hình sản xuất tại một doanh nghiệp sau:(ĐVT: 1000đ)

Căn cứ tài liệu trên, phân tích tình hình sai hỏng sản phẩm sản xuất.

BẢNG PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH SAI HỎNG SẢN PHẨM SẢN XUẤT (1.000 đ)

Qua tài liệu phân tích ta thấy: Tỷ lệ sai hỏng bình quân năm nay giảm so với năm trước 0,365% (3,835% -4,2%) làm cho chi phí sai ỏng giảm: 60.000 x (-0,365%) = -219 nghìn đồng. Nếu xem xét tỷ lệ sai hỏng cá biệt từng loại sản phẩm năm nay đều tăng so với năm trước, trong khi đó tỷ lệ sai hỏng bình quân lại giảm. Điều này chứng tỏ tỷ lệ sai hỏng bình quân chưa phản ánh đúng thực chất tình hình chất lượng sản xuất sản phẩm.

Do vậy, để phản ánh đúng đắn tình hình chất lượng sản xuất sản phẩm ta phải phân tích các nhân tố ảnh hưởng sau:

- Ảnh hưởng của kết cấu sản phẩm sản xuất: Dk =  - T_k=

= (35% x 5% ) + (65% x 3%) - 4,2%= 3,7% - 4,2% = - 0,5%

- Ảnh hưởng của tỷ lệ sai hỏng cá biệt :Dt = T₁ - = 3,835% - 3,7% = +0,135%

- Tổng hợp các nhân tố ảnh hưởng:Dk + Dt = -0,5% + 0,135% = -0,365%.

Qua phân tích xác định các nhân tố ảnh hưởng trên ta thấy có đánh giá như sau:

- Do kết cấu sản phẩm sản xuất thay đổi làm cho tỷ lệ sai hỏng bình quân giảm 0,5%, là do doanh nghiệp tăng tỷ trọng sản xuất sản phẩm B có tỷ lệ sai hỏng thấp và giảm tỷ trọng sản xuất sản phẩm A có tỷ lệ sai hỏng cao, đây là nhân tố khách quan không phản ánh chất lượng sản xuất sản phẩm.

- Do tỷ lệ sai hỏng cá biệt của từng sản phẩm thay đổi làm cho tỷ lệ sai hỏng bình quân tăng 0,135%, đây là nhân tố chủ quan thể hiện chất lượng sản xuất sản phẩm thực tế năm nay kém hơn năm trước; doanh nghiệp cần tìm hiểu nguyên nhân và có biện pháp khắc phục.

Tài liệu tham khảo

- Nguyễn Tấn Bình, (2004), Phân tích hoạt động doanh nghiệp, NXB Thống Kê

- Nguyễn Văn Công, (2009), Giáo trình phân tích kinh doanh, NXB Đại học kinh tế quốc dân

- Phạm Thị Gái, (2004), Giáo trình phân tích hoạt động kinh doanh, Đại học kinh tế quốc dân

- Nguyễn Năng Phúc, (2008) Giáo trình Phân tích Báo cáo tài chính, NXB Đại học Kinh tế Quốc Dân

- Trương Bá Thanh, (2005), Giáo trình Phân tích Tài chính doanh nghiệp(Phần II), Đại học Kinh Tế Đà Nẵng.

- Website: www.mof.gov.vn

» Danh sách Tập tin đính kèm:

• t12thuhienwebt12.docx

» Tin mới nhất:

• Bài Viết - ThS. Nguyễn Khánh Thu Hằng - Trao đổi về sửa quy định quyết toán kinh phí sự nghiệp từ nguồn ngân sách thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia (16/11/2024)
• Bài Viết - ThS. Nguyễn Thị Đoan Trang - MỘT SỐ NỘI DUNG THAY ĐỔI TRONG THÔNG TƯ 24/2024/TT-BTC HƯỚNG DẪN CHẾ ĐỘ KẾ TOÁN HÀNH CHÍNH SỰ NGHIỆP (16/11/2024)
• Bài Viết - ThS. Thái Nữ Hạ Uyên - CÁCH TÍNH LƯƠNG HƯU TỪ NGÀY 01/07/2025 ĐỐI VỚI NGƯỜI LAO ĐỘNG ĐÓNG BHXH BẮT BUỘC (16/11/2024)
• Bài Viết - Ths. Nguyễn Thị Tấm - MỘT SỐ THAY ĐỔI VỀ BẢO HIỂM XÃ HỘI (16/11/2024)
• Bài Viết - ThS. Đào Thị Đài Trang - Dự thảo Thông tư thay Thông tư 200: Tổng hợp điểm mới về tài khoản kế toán, BCTC (16/11/2024)

» Các tin khác:

• Bài Viết - ThS. Mai Thị Quỳnh Như - Cách tính thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng chứng khoán (17/12/2022)
• Bài Viết - ThS Nguyễn Thị Quỳnh Giao - PHƯƠNG PHÁP TÍNH THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN ĐỐI VỚI CÁ NHÂN KHÔNG CƯ TRÚ (17/12/2022)
• Bài viết - ThS Nguyễn Thị Khánh Vân - YÊU CẦU PHÁP LÝ VỀ TÍNH ĐỘC LẬP CỦA KIỂM TOÁN VIÊN ĐỘC LẬP (17/12/2022)
• Bài Viết - ThS. Ngô Thị Kiều Trang - CÔNG TÁC TỔ CHỨC PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG KINH DOANH-QUY TRÌNH ỨNG DỤNG HIỆỤ QUẢ TẠI CÁC DOANH NGHIỆP (17/12/2022)
• Bài Viết - ThS. Lê Thị Huyền Trâm - NGHIÊN CỨU SỰ HÀI LÒNG CỦA SINH VIÊN ĐH DUY TÂN VỀ DỊCH VỤ TRÀ SỮA BÔNG TRÊN ĐỊA BÀN TP ĐÀ NẴNG (17/12/2022)
• Bài viết - ThS Nguyễn Thị Hồng Sương - TÌM HIỂU VỀ QUY TRÌNH XÂY DỰNG BÁO CÁO POWER BI TRONG QUẢN TRỊ (17/12/2022)
• Bài Viết - ThS. Dương Thị Thanh Hiền - BIÊN LỢI NHUẬN - NHỮNG LƯU Ý KHI SỬ DỤNG (17/12/2022)
• Bài Viết - ThS. Đào Thị Đài Trang - VẬN DỤNG KẾ TOÁN MÔI TRƯỜNG TRONG VIỆC XÁC ĐỊNH VÀ GHI NHẬN CHI PHÍ TẠI LOẠI HÌNH DOANH NGHIỆP HÓA DẦU (17/12/2022)
• Bài Viết - ThS. Nguyễn Thị Tấm - KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ MÔI TRƯỜNG Ở MỘT SỐ QUỐC GIA TRÊN THẾ GIỚI VÀ BÀI HỌC CHO VIỆT NAM (17/12/2022)
• Bài Viết - ThS. Hồ Thị Phi Yến - SỰ KHÁC NHAU GIỮA CỔ PHIẾU VÀ TRÁI PHIẾU (17/12/2022)