16/06/2019 10:14:33 AM

Bài viết

Bài viết - ThS. Huyền Trâm - PHÂN TÍCH THỊ TRƯỜNG SẢN PHẨM VÀ DỊCH VỤ CỦA DỰ ÁN ĐẦU TƯ

PHÂN TÍCH THỊ TRƯỜNG SẢN PHẨM VÀ DỊCH VỤ CỦA DỰ ÁN ĐẦU TƯ

                                                                   Th.S Lê Thị Huyền Trâm

                                                                   BM Kế toán quản trị

Để chứng minh được sự cần thiết phải đầu tư, trước hết  ta  cần nói rõ  mục đích của dự  án nhằm sản xuất loại sản phẩm gì hoặc cung cấp loại dịch vụ nào, lý do tại sao. Để  chứng  minh mức độ cần thiết tới đâu cần tiến hành phân tích thị trường, đánh  giá  cung cầu  hiện tại, dự báo cung-cầu tương lai đói với lọai sản phẩm đã được lựa chọn và dự kiến  thị phần của dự án. Ngoài ra còn phải phân tích khả năng cạnh trnh trên thị trường và các chiến lược mà dự án dự định sử dụng để tiến hành cạnh tranh.

Từ khóa: dự án, phân tích, đầu tư

1. Kháiniệm

 

Phân tích thị trường sản phẩm, dịch vụ của dự án đầu tư là quá trình thu  thập, phân tích và xử lý các thông tin có liên quan đến thị trường tiêu thụ sản phẩm, dịch vụ nhằm trả lời câu  hỏi dự án có thị trường hay không, để đánh giá khả năng đạt được lợi ích trong tương lai.

-Các thông tin có liên quan đến thị trường tiêu thụ sản phẩm là:

- Nhu cầu về tiêu dùng cần được thỏa mãn.

- Quan hệ giữa cung – cầu về sản phẩm, dịch vụ mà dự án sẽ sản xuất.

- Các sản phẩm và đối thủ cạnh tranh

- Chất lượng của sản phẩm đã thỏa mãn thị hiếu của người tiêu dùng như thế nào?

- Giá cả có phù hợp với mức sẵn lòng chi trả của người tiêu dùng  và mặt bằng giá của sản phẩm cạnh tranh không?

- Các nguy cơ làm thay đổi thị hiếu tiêu dùng.

- Xác định thị trường mục tiêu của dự án.

Nói một cách khác việc phân tích thị trường sản phẩm và dịch vụ của dự án là nhằm xác định rõ các vấn đề:

- Sản phẩm, dịch vụ mà dự án sẽ sản xuất là cái gì? Nhằm thỏa mãn nhu cầu gì cho sản xuất hoặc cho đời sống?

- Có những sản phẩm nào có thể cạnh tranh với sản phẩm của dự  án? Trong quá khứ,  hiện tại và tương lai sản phẩm của dự án được tiêu thụ như thế nào? Trong những trường hợp nào thì sản phẩm của dự án có nguy cơ hoặc bị các sản phẩm khác cạnh tranh và đẩy lùi? Khi các tình huống trên xảy ra liệu có những giải pháp gì để đối phó? Và tính khả thi của các giải pháp đó trong hiện tại và tương lai như thế nào?

            Các sản phẩm mà dự án sẽ sản xuất cần phải được sử dụng kèm theo với những  loại  sản phẩm nào? Trong quá khứ, hiện tại và tương lai việc sản xuất và cung cấp các sản phẩm đi kèm đó có những thuận lợi và khó khăn gì? Quy cách chất lượng và giá cả của chúng sẽ thay  đổi như thế nào? Điều đó có ảnh hưởng gì đến việc tiêu thụ sản phẩm của dự án?

          Vùng thị trường tiêu thụ sản phẩm của dự án ở đâu? Khả năng tiêu thụ (số lượng nhu cầu, khả năng thanh toán), thị hiếu, tập quán tiêu dùng của thị trường mục tiêu trong quá khứ, hiện tại và tương lai sẽ diễn biến như thế nào?

Trong tương lai có những cá nhân hoặc công ty thuộc các thành phần kinh tế nào sẽ chuẩn bị cho ra đời các dự án tương tự và khi điều đó xảy ra thì liệu nó có trở  thành đối thủ cạnh tranh haykhông? Tính chính xác của các thông tin này cần phải được kiểm  tra  để có những đối sách phù hợp.

          Phân tích môi trường kinh doanh, bản chất của thị trường mà dự án tham  gia  là thuận lợi hay khó khăn? Phức tạp hay không phức tạp? Từ đó xác định rõ sản phẩm  cụ  thể cho  dự  án. Nhận dạng những nhân tố tác động tích cực hoặc tiêu cực đến khả năng thâm nhập  thị  trường của sản phẩm dịch vụ dự án cũng như khả năng tiêu thụ của sản phẩm dịch vụ dự án trong tương lai.

2. Ý nghĩa của việc nghiên cứu thị trường sản phẩm, dịchvụ

 

          Thị trường là nhân tố quyết định việc lựa chọn mục tiêu và quy mô của dự án. Ý nghĩa của việc nghiên cứu thị trường sản phẩm của dự án thểhiện:

        - Là căn cứ cho các quyết định của nhà đầu tư trong từng giai đoạn: nên tiếp tục giữ nguyên, tăng thêm hay thu hẹp quy mô đầu tư lại? Vì, thị trường tiêu thụ sản phẩm không ổn định, nó luôn thay đổi do sự tác động của các yếu tố môi trường. Vì thế việc nghiên cứu thị trường sản phẩm của dự án không chỉ thực hiện trong giai đoạn soạn thảo dự án mà cả trong  giai đoạn thực hiện dự án. Việc nghiên cứu này sẽ giúp nhà đầu tư nhắm bắt kịp  thời những  thayđổitừ đócónhữungbiệnphápđốiphókịpthời,nhằmgiảmthiểucácrủirotiềmnăng.

- Là căn cứ để quyết định những vấn đề có liên quan đến vùng thị trường tiêu thụ sản phẩm của dự án.

3. Phương pháp phân tích

Lựa chọn sản phẩm, dịch vụ là một vấn đề quan trọng phà phức tạp. Do  đó  cần  tiến  hành phân tích cẩn thận theohai quá trình: phân tích định tính và phân tích định lượng.

 

* Phân tích địnhtính

Trong phân tích định tính cần xét đến các yếu tố sau:

- Mứcđộphùhợpcủasảnphẩmvớichủtrương,chínhsách,kếhoạchpháttriểncủa Nhà nước, của ngành cũng như của địa phương

- Xem xét sản phẩm định chọn hiện đang nằm trong giai đoạn nào của chu kỳ đời sống của sản phẩm đó. Lúc này ta cần điều tra sơ bộ thị trường (doanh số bán ra) của các doanh nghiệp khác có cùng một loại sản phẩm, hoặc có sản phẩm cùng chức năng với sản phẩm của  dự án hiện đang được bán trên thị trường. Phần lớn các sản phẩm được chấp nhận trên thị  trườngđềucóchukìđờisốnggồm4giaiđoạn:giớithiệu,pháttriển,chínmùivàsuytàn.

Như vậy nếu sản phẩm đã bước vào giai đoạn suy tàn (doanh số  bán ra  giảm dần)  thì không nên lập dự án để sản xuất nữa, nếu không có cải tiếngì đáng kể đối với sản phẩm đó.

- Sở trường của doanh nghiệp. Đây là một yếu tố rất quan trọng, giúp cho doanh nghiệp  có nhiều thuận lợi trong cạnh tranh. Mỗi doanh nghiệp có sở trường riêng như uy tín sẵn có, truyền thống hoặc có bí quyếtriêng.

- Khảnăngđảmbảocácnguồnlực,nhấtlàvềtiềnvốn,nguyênvậtliệu,kỹthuật,con người và khả năng về quản trị, điều hành.

 

* Phân tích địnhlượng

Đối với một số dự án đơn giản, qua phân tích định tính ta đã có  thể  chọn  được  sản phẩm cho dự án. Nếu qua phân tích định tính mà vẫn chưa quyết  định được  nên  chọn  sản phẩm nào thì ta cần tiến hành phân tích định lượng để ra quyết định cuốicùng.

Lúc này ta có thể dùng lý thuyết quyết định để giải bài toán này. Thuật toán tóm tắt như sau:

- Liệt kê các phương án khả năng về sản phẩm (sau khi đã phân tích địnhtính)

- Dự kiến các trạng thái thị trường có thể xảy ra. Kí hiệu E1 là thị trường tốt, E2 là thị trường xấu. Thị trường tốt là nhu cầu thị trường lớn và đang tăng dần. Ngược lại là thị trường xấu. tất nghiên cũng có thể xảy ra thị trường trung bình. Lúc đó ta dùng thêm ký hiệu khác (ví dụ E3) để thể hiện trạng thái thị trường trungbình.

- Xác định sơ bộ thu, chi, lời, lỗ tương ứng với từng phương án kết hợp với từng trạng  thái thịtrường.

- Xác định xác suất xảy ra các trạng thái thị trường tức là xác định P(E1),  P(E2).  Cách xác định: nếu là dự án đơn giản và ta đã có số liệu, kinh nghiệm thì có thể ước đoán xác suất,  nếu  không thì phải tổ chức điều tra thị trường hoặc thuê công ty dịch vụ  thông tin để họ điều  tra thị trường và xử lý thôngtin.

- Vẽ cây quyết định, đưa lên cây các giá trị lời, lỗ và cácxác suất tương ứng.

- Giải bài toán. Có 2 cách để xác định phương án tốiưu:

+ Cực đại hóa các lợi nhuận kì vọng maxEMV (Expected Monetary Value).

+ Cực tiểu hóa các thiệt hại kì vọng minEOL (Expected Opportunity Loss)

Thông thường, khi ra quyết định trong việc lựa chọn sản phẩm cho dự án, phương pháp xác định phương án tối ưu dựa trên mô hình cực đại hóa lợi nhuận kì vọng được sử dụng rộng rãi hơn. Tuy nhiên, khi xác định dựa trên cơ sở chi phí cơ hội, tức là tổn thất gây ra do chọn phương án nào đó và từ chối một phương án khác, thì mô hình cực tiểu  hóa  các thiệt  hại kì vọng cũng được quantâm.

Khi không có thông tin về khả năng hay xác suất xảy ra các trạng thái tự nhiên sử dụng các tiêu chí sau đây để ra quyết định: Maximax, Maximin, Laplace, Herwicz, Minimax.

+ Tiêu chí Maximax chỉ ra phưuơng án có kết quả tối đa trong các phương án. Theo tiêu chí này, trước tiên phải tìm giá trị tối đa trong từng phương án.  Sau đó  so  sánh các  giá trị tối đa này và chọn phương án có giá trị lớn nhất. Đây còn được gọi là tiêu chí ra quyết định lạc quan.

+ Tiêu chi Maximin chọn giá trị lớn nhất trong các giá trị nhỏ nhất của mỗi phương án. Theo cách này, trước tiên phải chọn các giá trị tối thiểu  trong từng phương án,  sau đó  chọn  giá trị lớn nhất trong các giá trị này. Đây còn gọi là tiêu chí ra quyết định biquan.

+ Tiêu chí Laplace hay còn gọi là tiêu chí  xảy ra như  nhau,  chọn ra phương án có  kết quả trung bình cao nhất. Trước tiên, phải tính kết  quả  trung bình  cho  mỗi phương án bằng cách cộng tất cả các giá trị của các trạng thái tự nhiên và chia cho số lượng các trạng thái đó.  Sau đó chọn giá trị trung bình cao nhất. Tiêu chí này giả sử xác suất các trạng thái tự nhiên là nhưnhau.

+ Tiêu chí Hurwicz (Realism Criterion) còn được gọi là tiêu chí trung bình có trọng số. Đây cũng là tiêu chí thỏa hiệp giữa quyết định lạc quan và bi quan.

+ Tiêu chí Minimax dựa trên bảng tổn thất cơ hội. Tiêu chí này chọn  phương  án  tối  thiểu trong số các phương án có tổn thất cơ hội cao nhất. Trước hết phải thiết lập bảng tổn thất cơ hội, sau đó tìm tổn thất  cơ hội cao nhất  trong từng phương án và  chọn phương án có tổn  thất cơ hội thấpnhất.

 

4. Kết luận

          Việc nghiên cứu thị trường sản phẩm dịch vụ của dự án là một trong những yếu tố có ảnh hưởng quyết định đến sự thành công hay thất bại của dự án, có nghĩa ảnh hưởng đến khả năng bảo toàn và sinh lời của vốn đầu tư. Đơn giản là trong nền kinh tế thị trường trường nếu khôngcónhucầutiêuthụsảnphẩmthìsảnphẩmsảnxuấtrakhôngthểtiêuthụđược.

 

TÀI LIỆU THAM KHẢO:

1. Th.S Huỳnh Lợi( 2010), Giáo trình kế toán quản trị, Nhà xuất bản Thống kê

2. Th.S Võ Ngàn Thơ(2009), Quản trị dự án đầu tư

3. Nguyễn Tấn Bình (2010), Quản trị tài chính ngắn hạn, Nhà xuất bản Thống kê

    4. Bùi Xuân Phong (2006) Quản trị dự án đầu tư, NXB Bưu chính viễn thông.

 

» Các tin khác: